Günlük Fikirler Yazılar

Gözleme Hangi Tavada Yapılır? Varlığın, Bilginin ve Ahlakın Tavaları Üzerine Felsefi Bir Deneme Bir filozof olarak dünyaya baktığınızda, hiçbir soru önemsiz değildir. En sıradan görünen bir soru bile, insanın düşünme yetisinin derin katmanlarını harekete geçirebilir. “Gözleme hangi tavada yapılır?” sorusu da ilk bakışta gündelik bir merak gibi görünür; oysa dikkatle bakıldığında etik, epistemoloji ve ontoloji eksenlerinde düşünülmeyi hak eden bir sorudur. Çünkü “tava”, burada sadece bir araç değil; insanın dünyayı dönüştürme biçiminin, bilgiyi ve değeri yoğurmasının bir simgesidir. Ontolojik Perspektif: Gözleme, Tavanın İçinde Var Olur Her varlık, kendini bir bağlam içinde gerçekleştirir. Gözleme, varlığını bir tava içinde bulur. O tava,…

Doğan Duru Sesi Kaç Oktav? Toplumsal Cinsiyet, Ses ve Kültürel Normların Sosyolojik Yankısı Bir Araştırmacının Samimi Başlangıcı Toplumun sesini duymak için bazen sessiz kalmak gerekir. İnsanların konuşmadığı, ama davranışlarıyla dile getirdiği şeyleri anlamaya çalışırken, bir şarkıcının sesi bile bize o toplumun aynasını sunabilir. Bir süredir aklımda şu soru dolanıyor: “Doğan Duru sesi kaç oktav?” Bu, müzik açısından teknik bir sorudur belki; ama ben bu soruyu biraz daha geniş, biraz daha sosyolojik bir kulakla duymayı denedim. Çünkü ses, yalnızca frekanslarla değil, toplumsal anlamlarla da ölçülür. Bir insanın sesi, içinde yaşadığı toplumun değerlerini, rollerini ve beklentilerini taşır. Sesin Sosyolojisi: Toplumsal Bir Yansıma…

Dolmalık Yer Fıstığı Nerede Kullanılır? Bir Antropoloğun Sofrasından Kültürel Bir Yolculuk Dünyayı anlamanın yollarından biri, insanların ne yediğine ve yemekle nasıl anlam kurduğuna bakmaktır. Bir antropolog olarak, sofraları yalnızca karın doyurulan yerler değil, ritüellerin, sembollerin ve kimliklerin inşa edildiği toplumsal alanlar olarak görürüm. Dolmalık yer fıstığı gibi küçük bir malzeme bile, bir kültürün tarihini, değerlerini ve estetik anlayışını gözler önüne serebilir. Çünkü her yemek, bir hikâye anlatır; her malzeme, o hikâyenin bir karakteridir. Yer Fıstığının Antropolojisi: Küresel Bir Bakış Yer fıstığı, Güney Amerika’dan Afrika’ya, Asya’dan Anadolu’ya kadar uzanan geniş bir kültürel coğrafyada, hem ekonomik hem de sembolik anlamlar taşır. Dolmalık…

Kaparo Caiz mi? Farklı Bakış Açılarıyla Derinlemesine Bir Değerlendirme Bazen bir konu vardır ki, herkes aynı şeyi konuşur ama kimse aynı yerden bakmaz. İşte “kaparo caiz mi?” sorusu da tam olarak böyle bir mesele. Ben de bu yazıda, farklı düşüncelere açık biri olarak bu konuyu hem dini hem toplumsal, hem de bireysel boyutlarıyla masaya yatırmak istedim. Üstelik sadece tek bir açıdan değil; erkeklerin daha analitik ve objektif yaklaşımını, kadınların ise daha duygusal ve sosyal etkiler üzerinden değerlendirmesini yan yana koyarak tartışmayı biraz daha zenginleştireceğiz. Hadi başlayalım… — Kaparo Nedir? Kısa Bir Tanım ve Arka Plan Kaparo, günlük hayatta özellikle alışveriş…

Kanuni Esasi: Bir İmparatorluğun Anayasa ile Tanışma Hikâyesi Merakla Başlayan Bir Yolculuk Bazı olaylar vardır ki bir devletin kaderini kökten değiştirir. 19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşanan büyük dönüşüm hareketleri de tam olarak böyleydi. Avrupa’nın sanayi, hukuk ve siyaset alanında hızla ilerlediği bir dönemde Osmanlı’nın da “yenilenme” çabaları yeni bir dönemin kapısını araladı. Bu dönemin en kritik adımlarından biri, 23 Aralık 1876’da ilan edilen Kanuni Esasi, yani Osmanlı Devleti’nin ilk anayasasıydı. Bugün bu belgeye sadece kuru bir hukuk metni gibi değil, bir milletin modernleşme arzusunun ve hayatta kalma mücadelesinin hikâyesi olarak bakmak gerekir. Kanuni Esasi’nin Ortaya Çıkışının Arka Planı Çalkantılı Bir…

Zamir Neye Cevap Verir? Öğrenmenin Dönüştürücü Gücüne Pedagojik Bir Bakış Bir eğitimci olarak her dersin, yalnızca bilgi aktarmaktan ibaret olmadığını bilirim. Gerçek öğrenme, bir dönüşümdür. Öğrenci yalnızca “bilmekle” kalmaz; kendini, dilini ve dünyayı yeniden anlamlandırır. Zamir gibi basit görünen bir dilbilgisi konusu bile, aslında bu dönüşümün küçük bir aynasıdır. Çünkü dildeki her yapı, insanın düşünme biçimini yansıtır. Peki, zamir neye cevap verir? Cevap kısa gibi görünür: “İsimlerin yerini tutar, kime veya neye ait olduğunu gösterir.” Ancak pedagojik açıdan bu tanım, öğrenmenin doğasıyla doğrudan ilişkilidir. Zamir, öğrencinin anlamı kurma biçimini, kimlik algısını ve toplumsal etkileşim becerisini derinlemesine etkiler. Zamir ve Öğrenmenin…

Yüksek Giriş Kaçıncı Kat Oluyor? Eğitimdeki Katmanları Keşfetmek Eğitim, insanın potansiyelini en yüksek seviyeye çıkarmasına yardımcı olan bir yolculuktur. Bu yolculuk bazen kolay, bazen ise zorlu olabilir. Tıpkı bir binaya adım atarken, her katın bize farklı bir bakış açısı ve deneyim sunduğu gibi, öğrenme süreci de bir dizi katmandan oluşur. Bu katmanlar, başlangıçtan derin anlayışa doğru yükselen, her biri bir öncekinden farklı bir bakış açısı sunan öğrenme adımlarıdır. İşte bu yüzden, bir eğitimci olarak, öğrencilerin her aşamadan nasıl geçtiklerini görmek, hem öğretici hem de dönüştürücü bir deneyimdir. Peki, öğrenme sürecinde karşımıza çıkan “yüksek giriş” aslında hangi katmanı temsil ediyor? Yüksek…

Yönlendirme Nasıl Oluyor? Öğrenmenin Pedagojik Yolculuğunda Rehberlik ve Farkındalık Bir eğitimci olarak her zaman şunu düşünürüm: öğrenme, sadece bilgi edinmek değil, kendini keşfetme sürecidir. Her birey, kendi potansiyelini fark ettiğinde öğrenme yalnızca bir zorunluluk olmaktan çıkar; anlamlı bir yolculuğa dönüşür. Ancak bu yolculukta herkesin bir rehbere, bir yönlendiriciye ihtiyacı vardır. Çünkü öğrenme, tıpkı hayat gibi, doğru yönü bulmayı gerektirir. Bu noktada akıllara şu soru gelir: “Yönlendirme nasıl oluyor?” Yönlendirme, sadece akademik bir karar verme süreci değildir; aynı zamanda bireyin kendi yeteneklerini, ilgi alanlarını ve yaşam hedeflerini tanıma biçimidir. Bu yazıda yönlendirmeyi, öğrenme teorileri, pedagojik yöntemler ve bireysel-toplumsal etkiler açısından derinlemesine…

Yemin: Psikolojik Bir Mercekten İnsan Davranışları Üzerine Derinlemesine Bir Bakış Yemin Nedir? Sözlük Anlamı Yemin, kelime anlamı olarak bir kişinin belirli bir konuda içtenlikle söz vermesi, bir taahhütte bulunması ya da bir şeyin doğru olduğuna dair kuvvetli bir inanç göstermesi olarak tanımlanır. Ancak, yemin yalnızca dilsel bir eylem değil, aynı zamanda insan psikolojisinin derinliklerine inen bir davranış biçimidir. Yemin, bireylerin niyetlerini, düşüncelerini ve duygularını pekiştiren güçlü bir eylemdir. Yemin, çoğu zaman ciddi bir taahhüt veya kendine söz verme anlamı taşır. İnsanlar, bir durum karşısında içsel bir güven arayışı içinde, “yemin ederim” şeklindeki ifadeyi kullanarak, başkalarına ve kendilerine belirli bir konuda…

TYT Salon Başkanı Ne Yapar? Güç, İktidar ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Analiz Bir siyaset bilimci, toplumsal düzenin en sade göründüğü alanlarda bile iktidarın görünmez ellerini arar. Devletin en küçük organizasyonlarında dahi iktidar ilişkileri, disiplin mekanizmaları ve ideolojik yeniden üretim süreçleri gizlidir. TYT salon başkanı denildiğinde çoğu kişi basit bir görev tanımı düşünür: sınav düzenini sağlamak, kopya çekilmesini önlemek, sınavın güvenliğini temin etmek. Ancak siyaset bilimi merceğinden bakıldığında, bu rol çok daha fazlasını ifade eder — bir mikro iktidar pratiği, devletin meşruiyetini sınav salonuna kadar taşıyan bir temsil gücüdür. İktidarın Mikro Alanları: Salon Başkanının Simgesel Rolü Michel Foucault’nun ifadesiyle iktidar…